Difüzör çeşitleri
Atık su arıtma tesislerinde, özellikle havalandırma havuzlarında yaygın olarak kullanılan difüzörler karşımıza çeşitli şekil ve malzemelerde çıkar. Malzeme, difüzörün şekil-boyutu, kabarcık boyutu gibi özelliklere göre birbirlerinden ayrılmaktadır. Difüzörler kullanılmaya başladıkları günden itibaren optimum performans ve verimi yakalamak adına değişik özellik ve şekillerde denenmiştir. Bu farklılıkları kısaca özetlemekte fayda var.
Malzemeye göre;
Seramik difüzörler : Yüksek verime sahip olan seramik difüzörler; işletme zorlukları, kolay tıkanmaları, iyi filtre edilmiş havaya ihtiyaç duymaları, yüksek yatırım maliyetleri vb. nedenlerde günümüzde gittikçe daha az kullanılmaktadır. Membran teknolojisindeki gelişmeler ilk yatırım maliyeti düşük, daha yüksek verimli ve işletilmesi kolay difüzörlerin imal edilmesini mümkün kılmıştır.
EPDM membranlı difüzörler : En yaygın kullanılan membran malzemesi olan EPDM, özellikle evsel atık sularda ve endüstriyel atık suların çoğunda çok iyi sonuç verir. Üstün fiziksel özelliklerinin yanı sıra, kimyasal dayanımı yüksek, ozona ve bozulmaya karşı son derece dayanıklıdır. Ancak hidrokarbonlara karşı dayanıksız olduğundan hidrokarbon içeren atık sularda kullanılmamalıdır.
Silikon membranlı difüzörler : Silikon membranlı difüzörler özellikle yüksek sıcaklık içeren uygulamalarında kullanılır. Genel olarak oksidasyon ve ozon dayanımları iyidir. Solvente dayanıklıdır ancak fiziksel dayanımları EPDM kadar yüksek olmadığı için spesifik uygulamalarda kullanılması tercih edilir.
HDPE difüzörler : Seramik difüzörlerin yerine kullanılmaya başlanan HDPE difüzörler her ne kadar ilk yatırım maliyetlerini seramik difüzörlere göre düşürse de işletme zorlukları, verim kaybı gibi nedenlerle günümüzde tercih edilmemektedir. Seramik difüzörlerin tüm dezavantajlarını barındırırlar.
Paslanmaz çelik difüzörler : Spesifik uygulamalarda kullanılan paslanmaz çelik difüzörlerin kullanımı yaygın değildir, yapıları gereği kaba kabarcıklıdır ve düşük verimleri nedeniyle sadece dengeleme havuzlarında, kum filtrelerinde kullanımları uygundur.
PU membranlı difüzörler : PU difüzörler özellikle hidrokarbon içeren atık sularda EPDM membranlı difüzörler kullanılamadığı zaman kullanılır. Aşınma dayanımları son derece yüksektir. Kağıt sektöründe ve bazı gıda atık su uygulamalarında özellikle tercih edilir. Asit, ester ve ketonlara karşı dayanıksızdır.
Nitril membranlı difüzörler : Genelde içerisinde gres ve yağ içeren atık sularda nitril membranlı difüzörler kullanılır. Polar solventlere dayanıksızdır.
Viton membranlı difüzörler : Yüksek sıcaklık dayanımı olan solvent ve yağlara dayanıklı olan viton membranlı difüzörler, özellikle petrol ve petrokimya sanayi atıksu arıtma tesislerinde kullanılır.
Şekil ve Boyutlarına göre;
Disk Difüzörler : Özellikle Avrupa da en çok tercih edilen difüzör şekli disk tipi difüzörlerdir. 7”-9”-12” genel olarak kullanılan boyutlar olmakla beraber, fiziksel dayanım ve verim optimizasyonu açısından en yaygın kullanılan 9” disk difüzörlerdir. Son dönemlerde 12” hatta 15” disk difüzörler imalatçılar tarafından piyasaya sunulmuş olsa da fiziksel dayanımlarının az olması, membranlara gelen ekstra yükler nedeniyle çabuk deforme olması nedeniyle kullanımları yaygınlaşmamıştır.
Tüp Difüzörler : Özellikle Amerika da çok yaygın olarak kullanılan tüp difüzörler çok çeşitli çap ve boyutlarda olabilir. Avrupa genelinde kullanılan çap 62-70 mm iken, Amerika daha çok 93 mm hatta 125 mm tüp difüzörler kullanır. Boyları ise 0.5 metre ile 2 metre arasında değişir.
Plaka Difüzörler : Genelde dikdörtgen kesitli plaka şeklinde tasarlanan plaka difüzörler, mekanik ve fiziksel dayanımları, disk ve tüp difüzörlere göre daha düşük olduğundan günümüzde kullanımları çok azalmıştır.
Kabarcık Boyutuna göre;
Kaba Kabarcıklı Difüzörler : Kabarcık boyutu 10 mm’den büyük olan difüzörler kaba kabarcıklı difüzörler olarak tanımlanır ve genelde dengeleme havuzlarında, kum filtrelerinde kullanılır.
İnce Kabarcıklı Difüzörler : Kabarcık boyutu genelde 0.5 mm ile 2 mm. arasında olan ince kabarcıklı difüzörler günümüzde en yaygın olarak kullanılan difüzörlerdir.
Çok ince kabarcıklı difüzörler : Kabarcık boyutu 0.5 mm den küçük, nano teknoloji ürünü difüzörler bu sınıfa girer. Yüksek oksijen transfer verimine sahip bu difüzörlerin ilk yatırım maliyeti yüksektir ancak işletme maliyetlerinde getirdiği büyük tasarruflar kullanımlarını yaygınlaştırmaktadır. Üretimlerinde ihtiyaç duyulan çok ileri teknoloji sınırlı sayıda üreticinin bu pazarda olmasına neden olmaktadır.