Havalı pompa basınç-performans ilişkisi
Bu yazımızda birçok kullanıcının havalı pompa performans değerleri ile ilgili yaşadığı karışıklığı açıklığa kavuşturmayı amaçlıyoruz. Havalı pompa performans grafiği, pozitif deplasmanlı pompalar ile karıştırılmakta ve ihtiyaç duyulan kapasite hesabı yapılırken havalı pompa negatif emiş mesafesi, transfer edilen akışkanın viskozitesi, pompa giriş basınç değerleri ve basınçlı hava debisi gibi teknik veriler göz ardı edilmektedir. Oysa havalı pompa performans değerleri bu verilerin her biri ile çok yakından alakalıdır.
Sizlere bu yazımızda havalı pompa giriş basıncı ve basınçlı hava debisinin havalı pompa performans eğrisini nasıl etkilediği konusunda bilgi vereceğiz. Daha sonraki yazılarımızda ise negatif emiş mesafesi ve transfer edilen akışkan viskozitesinin pompa performans eğrisi üzerindeki etkilerini açıklamaya çalışacağız.
Yukarıdaki tabloda mavi ile gösterilen eğriler kompresör basıncını ifade etmektedir. Kırmızı kesik çizgili eğriler ise basınçlı hava debisidir. Burada karıştırılmaması gereken şey hava basıncı ve debisinin farklı şeyler olduğudur. Tesislerde kullanılan birçok kompresör 6-8 bar değerlerinde çalışmaktadır. 7 bar basınç ile en yüksek performans değerine ulaşan havalı pompa için sadece kompresörün 7 bar basınç üretebildiği bilgisi tek başına yeterli olmamaktadır. Önemli olan bilgi havalı pompa performans eğrisinde gösterilen basınç ve hava debisi ihtiyacına cevap verebilecek kapasitede olmasıdır.
Bu söylediklerimizi şimdi bir örnek üzerinden açıklamaya çalışalım. Yukarıda performans eğrisi verilen havalı pompa 0 – 100 litre/dakikaya kadar akışkan transferi yapabilmektedir. Havalı pompa performans eğrisinde gösterilen bu azami değere ulaşmak için gerekli şartları tablo üzerinden inceleyelim. İlk olarak sarı renk ile işaretlenmiş alana bakalım. Burada havalı pompa yaklaşık 20 mSS (2 bar) basınca karşı akışkan transferi yapmaktadır. Kompresör debisi 450 Nl/dakika olduğunda havalı pompa akışkan transferi kapasitesi yaklaşık 50 litre/dakika olacaktır. Kullanılan kompresörün hava debisi 450 Nl/dakika değerinin üzerine çıkamıyorsa havalı pompa 50 litre/dakika akışkan transferinin üzerine çıkamayacaktır. Kompresör basıncının 7 bar olması bu noktada bir değişikliğe neden olmayacak ve havalı pompa azami değerlere ulaşamayacaktır.
Şimdi yeşil çizgili alanı inceleyelim. Bu noktada da havalı pompa yine 20 mSS (2 bar) basınca karşı akışkan transferi yapmaktadır. Diğer örnekten farklı olarak kompresör debisi 900 Nl/dakika çıkmış ve havalı pompa kapasitesi de 70 litre/dakika değerine ulaşmıştır.
Performans tablosundan anlaşılacağı gibi havalı pompa performans değerleri kompresör basınç ve hava debisi ile doğrudan ilişkilidir. Proseste ihtiyaç olan debiye karşılık gelecek havalı pompa seçimi yaparken, pompanın azami performans değerlerini baz alarak burada bahsettiğimiz faktörleri göz ardı etmek hatalı bir seçim yapmamıza neden olacaktır. Son olarak belirtmek isteriz ki havalı pompa performans tabloları 20°C su ile yapılan testlere göre oluşturulmaktadır. Daha sonraki yazılarımızda havalı pompa performansına akışkanın etkisi üzerinde de ayrıca durulacaktır.